Pa Phan's Kao-Kab
ข้าวแคบป้าผัน
ความสำคัญ
-
เป็นแหล่งเรียนรู้ภูมิปัญญาด้านอาหารพื้นบ้านของคนไตลื้อ
In the past, They baked Kao-Kab during Harvest Season. Local people will be cooked Kao-Kab from sticky rice. So, when They are done with Kao-Kab They will share Kao-Kab ,ate it and give it to the field owner. How to save Kao-kab They will use plastic bags. Because plastic bag is the best way to keep Kao-Kab always fresh.
-
Kao-Kab is the main food and snack.
-
Demonstration and making snacks from local materials.
-
Learning Station about local foods of Tailue people.
ความเป็นมา
ด้วยภูมิปัญญาและวิถีชีวิตของคนไตลื้อที่มีข้าวเป็นอาหารหลัก ทำให้ นางปิยวรรณ บุญลา หรือ ป้าผัน ต้องการนำข้าวมาแปรรูปให้เป็นอาหารว่างหรือของขบเคี้ยวที่คนทุกเพศทุกวัยสามารถรับประทานได้ จึงได้ทำ “ข้าวแคบ” ขึ้น โดยป้าผันได้ย้อนรำลึกไปถึงอดีตเมื่อครั้งเป็นเด็ก ป้าผันได้ไปเล่นในผามข้าวแคบของ “แม่อุ๊ย” (ยาย) ที่ตั้งอยู่ข้างบ้านป้าผัน ทำให้ป้าผันได้ดู ได้รู้ และได้เห็น จนได้ซึมซับวิธีการทำข้าวแคบแบบไม่ได้ตั้งใจ ต่อมาหลังจากที่แม่อุ๊ยเสียชีวิตไปแล้ว ไม่มีใครได้ทานข้าวแคบอีกเลย
ซึ่งแต่เดิมการทำข้าวแคบจะนิยมทำในฤดูกาลที่เก็บเกี่ยวข้าวแล้วเสร็จใหม่ ๆ ชาวบ้านจะนำข้าวใหม่ที่เก็บเกี่ยวมาได้ไปให้กับคนทำข้าวแคบเพื่อแปรรูปจากข้าวเป็นข้าวแคบ เมื่อทำข้าวแคบเสร็จ คนทำข้าวแคบก็จะแบ่งเอาข้าวแคบนั้นมารับประทานส่วนหนึ่ง และนำไปมอบให้กับเจ้าของข้าวอีกส่วนหนึ่ง โดยวิธีการเก็บรักษาจะใช้ถุงพลาสติกมาหีบห่อเนื่องจากสามารถเก็บรักษาข้าวแคบไว้รับประทานได้นานเป็นปี ๆ และด้วยความที่ป้าผันอยากทานข้าวแคบ ป้าผันจึงได้ฝึกหัดและทดลองทำข้าวแคบตามแบบวิธีที่เห็นแม่อุ๊ยทำ
จนในที่สุดความพยายามก็ประสบความสำเร็จได้ข้าวแคบที่มีรสชาติดี ทำให้ได้รับความนิยมจากเพื่อนบ้าน ตลอดจนชาวบ้านบ้านอื่น ๆ ทั้งที่อยู่ใกล้เคียงและไกลออกไปต่างมาขอซื้ออยู่เป็นประจำ นับแต่นั้นเป็นต้นมา ป้าผันจึงได้ยึดเอาภูมิปัญญานี้มาเป็นอาชีพเลี้ยงตัวและครอบครัวสืบไป
ขั้นตอนการทำข้าวแคบ
-
นำข้าวเหนียวมาแช่ค้างคืนไว้ ๑ คืน
-
รุ่งเช้า นำข้าวแช่มาล้าง แล้วโม่ให้ละเอียด
-
นำข้าวที่โม่ จะได้เป็น “ข้าวแป้ง” แล้วนำข้าวแป้งมาเติมเกลือป่นและงาดำตามต้องการ
-
จากนั้น ตักข้าวแป้งละเลงบนหม้อใบใหญ่ที่ขึงด้วยผ้าขาวบางตั้งบนเตาร้อน
-
ใช้ไม้บางช้อนเอาข้าวแป้งที่จับตัวกันเป็นแผ่น เรียกว่า “ข้าวแคบ” ไปแผ่วางไว้บนไพคา แล้วนำไปตากแดดให้แห้ง
-
นำข้าแคบที่แห้งแล้วมาแอน (พิงไฟ) ด้วยถ่านร้อน ๆ พลิกไปมาทั้งสองด้านจนข้าวแคบสุก จึงจะสามารถนำไปรับประทานได้
The steps and methods for making Kao-Kab
-
Soak sticky rice overnight for 1 night.
-
In the morning, take the soaked rice and wash it, then grind it finely.
-
Take the ground rice, which will become 'rice flour,' and then add salt and black sesame according to preference.
-
Scoop the rice flour mixture onto a large steamer lined with a thin white cloth, and place it on a hot stove.
-
Use a thin wooden spoon to shape the rice flour mixture into sheets called Kao-Kab,' and then place them on a tray to dry under the sun.
-
Take the dried Kao-Kab and heat them over a hot charcoal fire, flipping them on both sides until the Kao-Kab is cooked. Then it can be ready for consumption.